همه چیز درباره سیستم تعلیق خودرو

سیستم تعلیق خودرو چیست و چه وظایفی دارد؟

سیستم تعلیق یا فنربندی خودرو (SUSPENTION) بخشی از خودرو است که مانع از انتقال ارتعاشات و تکان‌های ناشی از حرکت خودرو روی سطوح ناهموار به بدنه‌ در حال حرکت و سرنشینان می‌شود. بدنه در اینجا به معنی اتاق، شاسی و تمام متعلقات آن است. این سیستم که شامل قطعات اصلی فنرها، کمک فنرها، ستون‌های نگه دارنده و چرخ ها می‌شود و اتصال چرخ‌ها و محورهای عقب و جلو را با شاسی برقرار می‌کند، دو وظیفه‌ اصلی دارد؛ یکی دریافت تکان‌ها، ارتعاش‌ها و نوسان‌هایی که از حرکت در سطوح مختلف جاده به چرخ‌ها وارد می‌شود و دیگری ارتقاء عملکرد چرخ‌ها و ایجاد اصطکاک مناسب لاستیک آن‌ها با سطح جاده و در نتیجه کنترل راحت تر خودرو.

این دو البته مهمترین وظایف سیستم تعلیق خودرو هستند که از ابتدای ساخت خودروهای بنزینی به شکل فعلی برای آن‌ها در نظر گرفته شد. به مرور زمان، با پیشرفت صنعت خودروسازی این وظایف اضافه و به دنبالش سیستم‌های تعلیق پیچیده‌تر و متنوع‌تر شدند. برای مثال سیستم تعلیق در خودروها، علاوه بر تامین آرامش و راحتی سرنشینان و راننده، موجب بالا رفتن عمر قطعات می‌شود. چرا که، انتقال ضربات ناشی از حرکت به بدنه و متعلقاتش باعث حرکت بیش از حد قطعات و درگیر شدن آن‌ها با یکدیگر می‌شود که کاهش عمر مفید و استهلاک بیش از حد آن‌ها را به دنبال دارد.

همچنین در طراحی سیستم‌های تعلیق دو اولویت مهم پیش از هر چیز در نظر گرفته می‌شوند؛ بهبود سواری و ارتقاء قابلیت هدایت و کنترل خودرو. اما این دو اولویت همواره در تضاد هستند. به این معنی که بهبود یکی موجب ضعف دیگری می‌شود و بالعکس. دیگر وظیفه‌ سیستم تعلیق حفظ تعادل خودرو حین حرکت است. به این ترتیب که با تغییر میزان وزن وارد شده به هر چرخ و تغییر نقطه ثقل خودرو، تعادل آن حفظ شود. که اگر اینطور نباشد با ورود به پیچ‌ها پایداری آن متزلزل شده و دچار انحراف می‌شود. حفظ ارتفاع خودرو به صورت ثابت و تنظیم انتشار وزن آن بین چرخ‌ها به صورتی که تعادلش حفظ شود از دیگر وظایف سیستم تعلیق است.

پیش از بررسی  و شناخت سیستم تعلیق خودرو، این نکته دارای اهمیت است که برای حفظ سلامت اتومبیل باید همیشه از تنفس آن یا به اصطلاح از هوای ورودی و خروجی به موتور مراقبت کرد. میتوان تنها با خرید اگزوز مناسب و با کیفیت این موضوع را به خوبی پوشش داد.

اجزاء سیستم تعلیق خودرو چیست؟

سیستم تعلیقی که در حال حاضر در خودروها می‌بینیم انواع مختلف و اجزاء بسیاری دارند. اجزائی که هر یک وظیفه‌ خاص خود را برعهده دارند و نبود یا خرابی هرکدام، کل تعلیق خودرو را مختل می‌کند، ایمنی خودرو را تحت تاثیر قرار می‌دهد و فرمان پذیری خودرو را آسیب می‌زند. اجزایی مانند بازوی آزاد، بازوی خمیده، بازوی پیت-من، بازوی دنباله‌دار، بازوی فرمان اکسل، میله‌ الصاقی، میله‌ پن-هارد، شاه پین و بازوی کنترل. این قطعات در خودروها و سیستم‌های تعلیق مختلف کم و زیاد می‌شوند اما به طور کلی چند جزء مهم در بیشتر سیستم‌های تعلیق وجود دارد. اجزائی که محوری ترین نقش را در یک یا چند نوع سیستم تعلیق ایفا می‌کنند. اجزائی مانند:

1. رینگ و لاستیک
2. فنرها
3. دمپر یا کمک فنر
4. میل تعادل یا میل موجگیر
5. میل رابط
6. سیبک
7. بوش
8. طبق
9. استارت

رینگ و لاستیک در سیستم تعلیق خودرو

لاستیک‌ها بیرونی‌ترین بخش سیستم تعلیق خودرو هستند. هنگام حرکت خودرو، همواره اولین اثر بر روی تایر‌ها گذاشته و برخوردها قبل از هرچیز به آن‌‌ها منتقل می‌شود. لاستیک‌‌ها نیز بخشی انرژی حاصله از این برخورد را جذب و به صورت گرما خارج می‌‌کنند و بخشی دیگر را به سایر نقاط سیستم تعلیق منتقل می‌‌کنند. (تغییر انرژی آن بخش از نیرو که توسط لاستیک‌ها جذب می‌شود نیز در استهلاک و تغییر ظاهر آن‌ها می‌توان دید.) هرچه سطح تماس خودرو با جاده بهتر باشد و چسبندگی آن‌ها بیشتر، عملکرد حرکتی خودرو ارتقاء یافته و سیستم تعلیق سریع‌تر به هدف می‌رسد. نقش رینگ‌ها در این سیستم نیز انتقال وزن خودرو به سطح جاده با توزیع وزنی مناسب شان است.

فنرها در سیستم تعلیق

فنر‌ها از اصلی‌ترین بخش‌های سیستم تعلیق هستند که کیفیت و عملکرد صحیح آن‌‌ها تاثیر مستقیم بر عملکرد سیستم تعلیق خودرو می‌‌گذارد. این سیستم بدون فنرها هیچ کارایی ندارد. فنر‌ها وظیفه‌ جذب ضربات، تنظیم ارتفاع خودرو و حفظ تماس لاستیک‌‌ها با سطح جاده را به عهده دارند. به این ترتیب که هنگام وارد آمدن ضربه به لاستیک‌‌ها در اثر عبور از ناهمواری‌‌ها فنر جمع شده و فشار وارد از ضربه را در خود جمع می‌‌کند تا به بدنه و شاسی منتقل نشود. همچنین در حالت عادی، با فشاری که در حالت باز به لاستیک‌ها وارد می‌‌کند، تماس آن‌‌ها را با سطح جاده به بهترین و کامل‌‌ترین شکل، ممکن می‌‌سازد. فنرها انواع مختلفی دارند که مهمترین و پرکاربردترین آن‌‌ها فنر مارپیچ، فنر تخت، میله پیچی و فنر بادی هستند.

بیشتر بدانید:

خرابی گیربکس

خرابی رادیاتور

کمک فنر یا دمپر در سیستم تعلیق خودرو

کمک‌ فنر‌ها، اصلی‌‌ترین بخش سیستم تعلیق خودرو هستند. همانطور که از اسمشان مشخص است، وظیفه‌ تکمیل عملکرد فنرها را بر عهده دارند و نیروی وارده از ضربات به آن‌ها را دفع می‌کنند. درواقع فنرها تنها نیرویی که از ضربات ناشی از عبور از ناهمواری‌هاست را جذب می‌‌کنند و درصورت رها سازی این نیرو از سمت آن‌‌ها، خودرو به بالا پرتاب می‌‌شود. این بالا و پایین رفتن خودرو تا پایان انرژی حاصل از ضربه ادامه می‌‌یابد و به این ترتیب فنر کارایی خود را از دست می‌دهد. کمک فنر، انرژی جمع شده در فنر را جذب کرده و تدریجی دفع می‌‌کند. این کار از حرکات یویویی و ناگهانی خودرو جلوگیری خواهد کرد.

کمک فنرها از یک پیستون با سوراخ‌‌های ریز تشکیل می‌‌شوند که درون یک سیلندر قرار دارد. پیستون از روغن یا گاز پر شده که عبور با فشار آن‌‌ها (به عنوان سیال) از سوراخ‌‌های پیستون موجب حرکت ملایم آن درون سیلندر می‌‌شود. بر همین اساس کمک فنر‌ها به دو دسته‌ هیدرولیکی (سیال روغنی) و نیوماتیکی (سیال گازی) تقسیم می‌‌شوند. انرژی وارد شده به کمک فنر به صورت گرمایی که در گاز یا روغن ایجاد می‌‌شود دفع می‌‌گردد.

میل تعادل یا میل موجگیر

میل موج‌ گیر اصطلاحی است که مکانیک‌‌ها برای این میله بکار می‌برند. این میله وظیفه‌ ایجاد ثبات بیشتر در خودرو را دارد و از چپ شدن آن در پیچ‌‌های شدید و سطوح بسیار ناهموار جلوگیری می‌کند. میله تعادل معمولا بین دو چرخ یک محور (اکسل) قرار می‌‌گیرد و ارتباط بین دو کمک فنر را برقرار می‌‌کند تا با حرکت کمک فنر یک سمت، کمک فنر سمت دیگر نیز حرکت کوچکی داشته باشد و تعادل خودرو برقرار شود. میل موجگیر علاوه بر چرخ‌ها و کمک فنرها از دو طرف به شاسی نیز متصل است. این اتصال از طریق Pivot یا اتصال‌های محوری صورت می‌گیرد.

این مطلب به زودی تکمیل می‌شود.